بررسی تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپ های خربزه و طالبی آلوده به پژمردگی آوندی فوزاریومی از نظر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت

بیماری پژمردگی آوندی یکی از مهم ترین بیماری های خربزه و طالبی است. در این پژوهش 24 تودۀ بومی که از نقاط مختلف ایران جمع آوری شده بود به همراه 8 اینبرد لاین برای شناسایی منبع جدیدی از مقاومت به بیماری در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه و گلخانه در سینی های حاوی خاک رس، پیت ماس و پرلیت مطالعه شد. ریشه های زخمی شدۀ گیاهچه های 1 تا 2 برگی 15 روزه در 50 میلی لیتر سوسپانسیون اسپور fusarium oxysporum f. sp. melonis با غلظت 106 × 1 در میلی لیتر به مدت سه تا چهار دقیقه قرار گرفتند و به سینی های کشت برگردانده شدند. نمونۀ ریشه دو روز بعد از تجدید کاشت از گیاهان آلوده شده تمام ژنوتیپ های مطالعه شده حساس، نیمه مقاوم و مقاوم برای بررسی تغییرات بیوشیمیایی طی 5 مرحله به مدت 8 روز گرفته شد و در دمای 80- درجۀ سانتی گراد نگهداری شد. در تیمار شاهد از آب مقطر سترون استفاده شد. میزان آنزیم های پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و ترکیبات فنلی برای تعیین مقاومت به بیماری به همراه سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و شدت بیماری مطالعه شد. بررسی تنوع ژنتیکی توده های خربزه و طالبی برمبنای صفات مذکور با استفاده از روش های آماری تجزیۀ خوشه ای و تجزیه به مؤلفه های اصلی انجام شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد که آلودگی ژنوتیپ ها به قارچ عامل پژمردگی آوندگی منجر به تغییرات بیوشیمیایی شد. سطح آنزیم های آنتی اکسیدانت و محتوای فنل کل در شرایط پاسخ به آلودگی به فوزاریوم فوم 2/1 افزایش یافت. بیشترین فعالیت پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و ترکیبات فنلی چهار تا شش روز پس از آلودگی برای ژنوتیپ های مختلف مشاهده شد. در خوشه بندی ارقام بر اساس روش وارد، 32 ژنوتیپ در 3 گروه قرار گرفتند. تجزیه به مؤلفه های اصلی متغیرهای مطالعه شده را به 2 مؤلفه با واریانس تجمعی 96 درصد کاهش داد. بیشترین فاصله مربوط به ژنوتیپ های ایزابل و شادگانی2 (21/27) بود. بنابراین، ایزابل خارجی مقاوم ترین و تودۀ شادگانی2 حساس ترین توده به بیماری شناخته شد. توده های زرد ایوانکی، شارنته فوم1، جاپالیزی و مگسی در یک گروه قرار گرفتند. بنابراین، می توان از تلاقی این توده ها در تولید جمعیت های پایه برای مطالعۀ نحوۀ عمل و شناسایی ژن(های) مؤثر در تحمل به پژمردگی آوندی فوزاریومی استفاده کرد.